Grijze en zwarte lijst
Wat je vooral niet moet doen
Algemene voorwaarden: grijze en zwarte lijst
De inhoud van algemene voorwaarden is afhankelijk van verschillende aspecten. Het Burgerlijk Wetboek stelt een aantal eisen waaraan de inhoud van de algemene voorwaarden moet voldoen. De zogeheten grijze en zwarte lijst is hierbij erg belangrijk. In deze twee lijsten zijn een aantal bepalingen opgesomd die niet in de algemene voorwaarden op mogen worden genomen of slechts in bepaalde gevallen in de voorwaarden mogen worden opgenomen. Belangrijk is dat de grijze en zwarte lijst alleen gelden voor consumentkoop of -dienstverlening. Beide lijsten gelden niet voor Business-to-Business overeenkomsten.
Grijze en zwarte lijst
In artikel 6:236 BW is een lijst van bepalingen opgenomen die niet in de algemene voorwaarden mogen worden opgenomen en dus uitdrukkelijk verboden worden. Dit wordt de zwarte lijst genoemd. Naast de zwarte lijst is er in het Burgerlijk Wetboek in art. 6:237 een grijze lijst opgenomen. In de grijze lijst zijn bepalingen opgenomen die in beginsel niet verboden zijn, maar waarvan wordt vermoed dat zij als onredelijke kunnen worden beschouwd. Indien een bepaling onder de grijze lijst valt, komt het Burgerlijk Wetboek de consument tegemoet. Indien een bepaling in deze lijst voorkomt mag deze niet in de voorwaarden worden opgenomen, tenzij de verkoper of dienstverlener bewijst dat de bepaling in kwestie niet onredelijk.
Zwarte lijst
De volgende bepalingen komen op de zwarte lijst voor en zijn verboden om in de algemene voorwaarden op te nemen:
- De consument niet mag het recht worden ontnomen de toegezegde prestatie op te eisen;
- De consument heeft de bevoegdheid om de overeenkomst te ontbinden. Deze bevoegdheid mag niet worden uitgesloten of beperkt;
- De consument heeft de bevoegdheid om nakoming van de voorwaarden uit te stellen en deze bevoegdheid mag niet worden uitgesloten of beperkt. Ook mag er geen verdergaande bevoegdheid tot uitstellen worden verleend dan in de wet staat beschreven;
- Er kan niet eenzijdig worden beslist of een partij zich wel of niet aan de overeenkomst heeft gehouden. Daarnaast mag de consument bij een vordering met betrekking tot de nakoming van de overeenkomst niet belemmeren door te eisen dat deze eerst de leverancier aansprakelijk heeft gesteld;
- De consument hoeft niet automatisch akkoord te gaan met een beslissing om verplichtingen uit de overeenkomst over te dragen aan een derde;
- Indien rechten die aan de consument toebedeeld waren op een derde overgaan, kan de consument bepaalde bevoegdheden en verweermiddelen jegens die derde doen gelden. Deze bevoegdheden of verweermiddelen mag u niet uitsluiten of beperken;
- De verjarings- of vervaltermijn waarna de vordering van de consument vervalt mag niet worden verkort naar minder dan één jaar;
- Wanneer er schade wordt toegebracht aan een derde bij het uitvoeren van de overeenkomst, mag de consument niet worden verplicht dit te vergoeden of een groter deel te laten dragen dan de consument volgens de wet verplicht is;
- De prijs die is vastgesteld bij een overeenkomst mag niet binnen drie maanden, na het sluiten van de overeenkomst, worden verhoogd, tenzij de consument in dat geval de bevoegdheid heeft de overeenkomst te ontbinden;
- Bij een overeenkomst waarbij geregeld zaken worden geleverd (voorbeeld: elektriciteit, gas of water) of verrichtingen worden gedaan, mag geen stilzwijgende verlenging of vernieuwing van meer dan één jaar worden opgelegd;
- De bevoegdheid van de consument om bewijs te leveren mag niet worden uitgesloten of beperkt. Daarnaast mogen er geen wijzigingen plaatsvinden in de verdeling van de bewijslast ten nadele van de consument, hetzij doordat het een verklaring van de consument bevat omtrent de deugdelijkheid van de door u verschuldigde prestatie, hetzij doordat consument moet bewijzen dat een tekortkoming aan u kan worden toegerekend;
- Er mag geen beding worden opgenomen dat ten nadele afwijkt voor de consument van art. 37 Boek 3 BW, tenzij het betrekking heeft op de vorm van de verklaringen van de consument of het bepaalt dat je het door de consument opgegeven adres mag blijven gebruiken totdat je een nieuw adres is medegedeeld;
- De consument mag niet worden verplicht te kiezen voor een juridische procedure ergens anders dan in zijn of haar woonplaats. Op deze wijze wordt voorkomen dat consument zich tot een rechtbank aan de andere kant van het land moet richten om een procedure aan te spannen). De enige uitzondering hierop vormt de koop en verkoop van onroerende zaken (6:236 sub m).
- De beslechting van een geschil mag niet volgens een beding worden toebedeeld aan één of meer arbiters in plaats van aan de door de wet bevoegde rechter, tenzij er, nadat er een beroep is gedaan op het beding, de consument tenminste één maand de tijd gunt om voor beslechting de volgens de wet bevoegde rechter te kiezen.
Grijze lijst
De volgende bepalingen komen voor op de grijze lijst en worden vermoed onredelijk te zijn:
- Er mag geen te lange óf onvolledig beschreven termijn gegeven worden, om op een aanbod of andere verklaring van de consument te reageren;
- De verkoper of dienstverlener mag via de algemene voorwaarden niet zomaar onder zijn verplichten uit de overeenkomst uitkomen, tenzij daarvoor een je verplichtingen, uit de overeenkomst, uitkomen, tenzij daar een goede reden voor is;
- Er mag geen voorwaarde worden opgenomen die de mogelijkheid biedt, de verleende prestatie, te laten afwijken van de toegezegde prestatie, tenzij de consument de mogelijkheid wordt geboden de overeenkomst te ontbinden;
- Er mogen geen voorwaarden worden opgenomen waardoor je niet meer gebonden bent aan de overeenkomst. Er mag geen voorwaarde worden opgenomen dat bepaald dat gebondenheid aan de overeenkomst niet meer kan worden gevergd vanwege andere gronden dan in de overeenkomst opgenomen;
- De verkoper of dienstverlener mag geen ongebruikelijke lange of onvolledig beschreven termijn worden gegeven voor de nakoming;
- Er mag geen bepaling worden opgenomen dat de verkoper of dienstverlener of een andere derde partij, geheel of voor een deel, bevrijdt wordt van wettelijke verplichting tot schadevergoeding;
- De consument heeft de bevoegdheid tot verrekening en je mag deze bevoegdheid niet uitsluiten of beperken. Ook mag de verkoper of dienstverlener zichzelf geen verdergaande bevoegdheid tot verrekening verlenen dan in de wet staat beschreven;
- De consument mag, vanwege bepaald gedrag, geen maatregel worden opgelegd door haar rechten of de mogelijkheid verweer te voeren te ontnemen. Dit voor zover dit gedrag de maatregel niet rechtvaardigt;
- Wanneer de overeenkomst wordt beëindigd mag u de consument niet verplichten een geldsom te betalen. Uitzondering hiervan is dat de consument tekort is geschoten in haar nakoming van verbintenis;
- Wanneer de overeenkomst wordt beëindigd anders dan op grond dat de consument tekort is geschoten in de nakoming van de verbintenis, mag de consument niet worden verplicht een geldsom te betalen, tenzij dit een redelijke vergoeding is voor het geleden verlies of de gederfde winst;
- De consument mag niet worden verplicht tot het sluiten van een overeenkomst, behalve wanneer er vanwege het verband tussen beide overeenkomsten dit redelijkerwijze van de consument kan worden gevraagd;
- Een overeenkomst waarbij geregeld zaken worden afgeleverd (waaronder elektriciteit) of verrichtingen worden gedaan mag geen duur hebben van meer dan één jaar, tenzij consument de mogelijkheid heeft de overeenkomst telkens na één jaar op te zeggen;
- De consument kan geen opzegtermijn van langer dan 3 maanden worden opgelegd of een opzegtermijn dat langer is het gehanteerde opzegtermijn van het bedrijf;
- Er mag niet zomaar worden geëist dat de consument zijn verklaringen in een notariële akte moet laten vastleggen of bewijs enkel in de vorm van een proces-verbaal kan overleggen;
- Er mag geen beding worden opgenomen waarin wordt bepaald dat een verleende volmacht van de consument onherroepelijk is of niet eindigt door haar dood of ondercuratelestelling, tenzij de volmacht is verleend voor de levering van een registergoed.
